بتول فیروزان

این روزها ناامیدی عمیقی را نسبت به آینده می‌بینیم. به راستی به بحث کشیدن آن نیز نادیده انگاشتن معنای زیست معاصر است. از آن رو که به تدریج دست از مذاکره با واقعیت‌های خود کشیده و ادراکی انتخابی از جهان را پذیرفته‌ایم که توهمات منفی را به فرمی هنری تبدیل می‌کند. شاید هم در جنبه‌های مغذی زندگی پناه و تسلا جسته‌ایم. اما آیا این تاب‌آوریِ انسان اکنون سد راهی در برابر بقا نیست؟ آیا پناه جستن به اکنون رها کردن آینده نیست؟ ...

تسخیرشدگی تنها منحصر به تلاقی امر شخصی و اجتماعی نیست، بلکه تلاقی گذشته و آینده نیز هست و کاربرد مهمی دارد. هم پیامی‌ است از گذشته که چنانچه دست به کنش نزنیم، آینده چگونه خواهد بود و هم پیامی است از آینده درباره‌ی آنچه گذشته تولید کرده و آنچه باز خواهد گشت. این یکی از مهم‌ترین نکات مفهوم غریب‌آشنای (uncanny)  فروید هم هست؛ جایی که در میابیم گذشته‌ ما را به تسخیر خویش درآورده، درست همان جایی است که دریافت متزلزلی از آینده پیدا می‌کنیم. همان لحظه‌ای که همه چیز را واضح و شفاف می‌بینیم و ناگهان دود در چشمانمان فرو می‌رود ...

چه می‌شود اگر به هر قصه از جنبه‌ی تأثیر جسمی و عاطفی‌اش نگاه کنیم و به جای واژه‌ها اعداد را به کار ببریم؟ چه می‌شود اگر فرض کنیم عدد ده به معنی غیر قابل ‌تحمل است؟ آیا می‌شود به درد‌ نهفته در قصه‌ها فقط با یک عدد نمره داد؟ اگر قرار باشد به شدتِ درد،‌ رنج، نگرانی، اضطراب، ترس و اندوه قصه‌هایمان نمره بدهیم، چقدر می‌توانیم همدلی و همراهی آدم‌ها را برانگیزیم و دیگران را با خودمان همراه کنیم؟ ...

این روزها سایه‌ی سنگین بیماری کووید۱۹ فرصت دیدار و ملاقات را از مردمان جهان ربوده و حج نیز که روزگاری نقطه‌ی تلاقی مردمان شرق و غرب و شمال و جنوب بوده دگرگون شده است. اما این اولین‌ باری نیست که شکل و شمایل حج به دلیل شیوع بیماری دستخوش تغییر می‌شود. اواسط قرن نوزدهم میلادی نیز ...